MARCHEWKI

ROZWÓJ 3–LATKA Wiek trzech lat jest uważany za okres pewnej równowagi wewnętrznej. Trzylatek jest emocjonalnie spokojniejszy niż dwulatek. Tak jak niedawno dziecko nadużywało słowa „nie”, teraz chętnie mówi „tak”. Lubi nie tylko brać, ale i dawać. Dzieli się nie tylko przedmiotami, ale i doświadczeniami.

ROZWÓJ FIZYCZNY Coraz lepsza sprawność fizyczna powoduje, że czynności dnia codziennego nie nastręczają dziecku większych trudności. Najczęściej trzylatek umie już sprawnie zejść po schodach. Potrafi sprawnie biegać, skakać, kopnąć mocno piłkę. Dlatego chętniej wykonuje zadania, które przedtem go złościły, bo ujawniały własną bezradność. Trzylatek nie musi całkiem samodzielnie się ubierać, warto jednak, by próbował. Nie powinno mu sprawiać problemów założenie spodni, bluzki, majtek, piżamki, butów czy kurtki, ale nie musi jeszcze umieć wiązać sznurówek czy zapinać guzików. Dlatego buty na rzepy i ubrania na zatrzaski są dla trzylatka bardzo praktyczne. Dziecko w tym wieku powinno już samo jeść łyżką i widelcem, pić z kubka. Potrafi już trzymać w dłoni kredkę jak osoba dorosła. Już wcześniej nabyło umiejętności dopasowywania do siebie kształtów, układania klocków, prostych puzzli. W rysunkach pojawiają się linie proste oraz koło, choć może to być figura niedokładnie narysowana, niedomknięta, często poprzestaje na łuku lub spirali.

ROZWÓJ EMOCJONALNY Emocje małych dzieci przejawiają się w sposób bardzo ekspresyjny ( żywe gesty, ruchy, słowa, dźwięki). Emocje są krótkotrwałe, co jest związane ze stopniem dojrzałości układu nerwowego. Stopniowo nabywana jest umiejętność obdarzania trwałym uczuciem osoby opiekujące się. W wieku przedszkolnym obserwuje się rozwój uczuć wyższych – intelektualnych, społecznych, moralnych, estetycznych. Pod koniec wieku przedszkolnego dziecko nabywa umiejętność powściągania emocji. Niektórzy psychologowie (A. Gesell) uważają, że u podłoża rozwoju emocjonalnego leży rytm neurobiologiczny - zgodnie z nim w rozwoju przeplatają się stany równowagi ze stanami zachwiania równowagi. W wieku 3 lat dziecko wydaje się być pogodzone z otaczającym je światem, może dlatego że osiągnęło stan równowagi wewnętrznej. Nie potrzebuje już bezpieczeństwa rytuału, powtarzalności tych samych czynności każdego dnia. Trzylatek czuje się znacznie bezpiecznej z samym sobą i z innymi. 2,5-latek był sztywny, nieustępliwy, dominujący i żądający. Trzylatek jest na ogół ustępliwy. Nie wszystko i nie zawsze musi być zrobione z jego wolą. Ważne dla emocjonalnego rozwoju jest to, że właśnie trzylatek zaczyna używać zaimków osobowych: „ja”, „mnie”. Cały czas umacnia swoje „ja”, walczy o swoją autonomię, choć już spokojniej niż rok temu.

ROZWÓJ SPOŁECZNY Trzylatek jest coraz bardziej otwarty na współpracę. Teraz chętniej nawiązuje pierwsze znajomości, słowami próbuje wyrażać swoje emocje. W coraz większym stopniu staje się członkiem społeczeństwa, potrzebuje grupy. Są jednak trzylatki, które jeszcze nie są gotowe do pójścia do przedszkola. Niektórzy psychologowie twierdzą, że dziecko w tym wieku nie powinno spędzać większości dnia poza domem. Maluch w tym wieku bardzo tęskni za mamą. Nowością w rozwoju społecznym jest to, że trzylatek zaczyna zawierać przyjaźnie, ale jeszcze najczęściej bawi się indywidualnie. Inne dzieci traktuje przedmiotowo (tak jak zabawki). Do rówieśnika zwracają się po to, by zabrać mu zabawkę, którą sam się chce bawić. Zabawa polega na naśladowaniu innego dziecka. Może się zdarzyć, że na chwilę podzieli się zabawką z innym dzieckiem, zrobi coś miłego dla innej osoby. Nie należy jednak oczekiwać, że tak będzie postępować zawsze. Trzylatek jest bowiem dopiero na początku nabywania umiejętności społecznych.

ROZWÓJ INTELEKTUALNY W tym wieku wzrasta zasób słownictwa i sprawność językowa. Trzylatek jest zainteresowany językiem. Chętnie komunikuje się z otoczeniem. Coraz płynniej się posługuje mową i coraz lepiej jest rozumiany przez innych, choć ciągle jeszcze dziecko może mieć jeszcze kłopoty w porozumiewaniu się z obcymi osobami. Rodzice go rozumieją, inne osoby nie zawsze, bo trzylatek najczęściej nie mówi jeszcze wyraźnie. Krótko po trzecich urodzinach dziecko nie potrafi jeszcze dobrze opowiadać zdarzeń. Nie umie wyjaśnić tego, co widzi zgodnie z zasadami przyczynowości. Odkrywa znaczenia takich słów jak: nowy, inny, niespodzianka, tajemnica, duży. Prośby: „Pomóż”, „Mógłbyś?”, „Zgadnij”, motywują go do działania. U trzylatka głoski miękkie: ś, ź, ć, dź powinny brzmieć dobrze i mogą zastępować inne głoski, trudniejsze dla dziecka. Dziecko w wieku trzech lat może mówić „siafa” zamiast „szafa”, „ziaba” zamiast „żaba”, „ciapka” zamiast „czapka”, „lyba” lub „iba” zamiast „ryba”, również „siok” zamiast „sok”, ale powinno mówić „ciocia”, a nie „coca”, „zima” a nie „zyma”. Trzylatek jest w stanie nauczyć się krótkiego wierszyka, piosenki, skoncentrować się na rysowaniu, malowaniu. Ma słabą orientację w przestrzeni. Nadal słaba jest orientacja w czasie. Inaczej niż dorośli przebiega orientacja w przestrzeni , co jest związane z rozwijaniem się dopiero tych funkcji. Lęki: Dominują lęki wizualne – potwory, czarownice, duże zwierzęta, ale też ciemność, złodzieje, policjanci. Cały czas wieczorne wyjście rodziców.

 PODPOWIEDZI DLA RODZICÓW  Między trzecim a czwartym rokiem życia:  Rozwijaj samodzielność  Umożliwiaj zabawy ruchowe na placu zabaw  Wprowadź drobne obowiązki  Wprowadzaj zasady  Nie ograniczaj samodzielności dziecka, poprzez ciągłe zakazy (częste upomnienia sprawią, że dziecko zaprzestanie nowych prób odkrywania świata i stanie się bojaźliwe)  Mów zawsze poprawnie,  Nie naśladuj „dziecinnej” mowy swojego dziecka (mowa dorosłego ma być wzorem)